Sürdürülebilirlik

ÇELİĞİN DOĞADAKİ HALİ: KOK VE DEMİR

 

Çeliğin hammaddeleri olan kok(kömür) ve demir, doğal birer madendir. Kok, kömürün oksijensiz ortamda ısıtılarak karbon yüzdesinin artırılmasıyla elde edilir. Demir, oksitli filizlerinin kok kömürüyle yüksek fırınlarda indirgenmesi (oksijeninin alınması) yoluyla elde edilir.

 

 

ÇELİĞE GİDEN İLK ADIM: SICAK İŞLEM

 

1-SICAK HADDELEME

Haddeleme; çelik üretiminde sıcak ya da soğuk haldeki malzemeye iki adet döner merdanenin basma kuvvetinin etkisiyle biçim vermektir. Bu aynı zamanda çeliğe dayanıklılık kazandırıcı bir işlemdir.

 

Sıcak haddelemede, yüksek fırında ısı etkisiyle sıvı duruma gelmiş cevherin öncelikle kalınlığı inceltilir. İstenilen özelliklere getirilmiş yaklaşık 1200-1400 derece arasında tavlama işlemine tabi tutularak işlenecek yapısının oluşması sağlanır. Tavlanan demir kütüğün merdaneler yardımı ile taşınarak, dönel merdaneler vasıtasıyla üzerine baskı uygulanıp kalınlığının inceltildiği; levha veya çubuk haline getirildiği işlemdir.

 

2-SOĞUK İŞLEM

1. Asitleme Hattı

Sıcak haddelenmiş yassı çelik yüzeyindeki pas, toz, tufal ve diğer sıcak işlem kalıntıları asitle temizlenir.

 

Yıkama banyosunda yağı ve kiri alınan sac, daha sonra asit banyosundan geçer. Bu işlemin ardından durulama banyosu, kurutma, kenar kesme ve yağlama ünitelerinden geçen sac, rulo olarak sarılır. Temizlenmiş sac, müşteri talebine göre bu haliyle satılabilir ya da soğuk haddelere gönderilerek bir takım işlemlerden geçebilir.

 

ARP (ASİT REJENERASYON ÜNİTESİ)

Asitleme işleminde kullanılan hidroklorik asit, doğaya herhangi bir zarar vermemesi için asit rejenerasyon ünitesi (ARP) tarafından dönüştürülerek tekrar kullanılır hale getirilir. Bu nedenle doğaya bırakılan hiçbir zararlı yan ürünümüz yoktur. Ayrıca asit geri kazanım tesisimizde %99,8 oranında geri kazanım kapasitesi vardır.

 

b)Soğuk Hadde

Soğuk haddeleme, yarı mamul olarak üretilen çeliğin, soğuk olarak nitelik kazandırıldığı ve/veya makas hatlarında istenilen ölçülerde kesilip paketlenerek müşteriye hazır hale getirildiği işlemdir. Bu işlem daha çok müşterinin sacı hangi kalınlıkta isteğine göre değişir.

 

1. Tavlama

Tavlama hattı, soğuk haddeleme hattından inceltilerek çıkan sacın değişen fiziksel ve kimyasal yapısının tekrar eski özelliklerine ve mukavemetine kavuşabilmesi için yapılan ısıtma ve soğutma işlemidir. Soğutma çanı, ısıtma çanı, fırın gömleği ile 4 temel parçadan oluşmaktadır.

 

 

1. Temper

İşlem süreçlerinde fiziksel olarak deforme olan çeliğe nihai formunu veren işlemdir. Burada çok az bir ezme ve çekme şeklinde hadde ile ürün tek forma ulaştırılır. Ayrıca EDT teknolojisi ile taşlanan merdaneler sayesinde, yüzey düzgünlüğü açısından Türkiye’nin özel Temper Hadde Hatları arasındadır.

 

ÇELİK SERVİS MERKEZİ

 

Boy Kesme

Rulo sacların levha olarak müşterilerin talep ettiği özel boylarda kesildiği üretim hattıdır. Kendi içinde ince kesme, kalın kesme ve paketleme işlemi olarak ayrılır.

 

Dilme Hattı

Rulo sacların dairesel bıçaklarla dilindiği üretim hattıdır. Müşteri talebine ve sektöre göre dilme işlemi yapılır.

 

ÇELİK NERELERDE KULLANILIYOR?

 

İmalat Endüstrisinde Çelik

 

İmalat endüstrisinde çelik; Taşıt, motor, makine ve aparat yapımında orta zorlamalı parçalarda ve kalıp setlerinde, inşaat alanında, her türlü profil boru çelik ürünü üretiminde, kaynak telleri yapımında, zincir üretiminde, çivilik tel yapımında, el aletleri yapımında kullanılıyor.

 

Ayrıca gıda, mutfak, mutfak eşyaları, ev eşyaları, evye üretiminde ve tıp endüstrisinde kullanılıyor. Çeliğin diğer bulunduğu alanlar:

• Kimya, petro-kimya sanayi
• Buhar kazanları ve cephe kaplamaları, kömür, selüloz, tekstil, reçine ve lastik sanayi.
• Fırın yapımı, ısıtıcılar, sementasyon kutuları ve yüksek sıcaklıkta kullanılacak malzemeler
• Sıcak su sistemleri, egzoz boruları ve çamaşır makineleri

 

 

 

ÇELİĞİN GÜNLÜK HAYATTAKİ YERİ

 

Konserve kutuları, tencereler, kaplar, şişeler… Günümüzde yaygın olarak “teneke” adıyla bilinen bu tür çelikler, kalayın beyazlığından dolayı uzun süre “beyaz çelik” olarak anılmıştır. Sprey boyalar için olduğu kadar yiyecek ve içecekler için şişeler, dudak boyası için tüpler, boyalar için kap veya teneke kutular, makine yağları, çözücüler ve koruma gerektiren her türlü diğer ürünler için ambalaj çeliği kullanılmaktadır.

 

 

 

Bilgisayar ve telekomünikasyon sistemlerinde kullanılan elektronik öğeler, özel gereksinimleri olan hassas parçalarda da kullanılmaktadır. İnsan dokusuyla etkileşim süresince kararlı (sağlam) ve tamamen nötr olan paslanmaz çelik, yapay kalçalar ve diz kapakları, vidalar, protezler, neşter vb. için ideal bir malzemedir. Hatta kullanılan iğnenin metal uçları dahi çelikten üretilmektedir. Evlerimizde kullandığımız beyaz eşyalar (çamaşır makinesi, bulaşık makinesi, buzdolabı, fırın vs.) çelikten üretilmektedir. İnşaat sektöründe sayısız demir-çelik ürünü kullanılmaktadır. Kullandığımız arabaların %60’ı geleneksel çelikten üretilmektedir.

 

Günlük hayatımızda fark etmediğimiz ve işlerimizi kolaylaştıran birçok üründe çeliğe rastlamamız mümkün…